اصول پرورش قارچ ((شی تاکه))

امروزه قارچ (( شی تاکه)) در کشور های مختلف دنیا از محبوبیت بالایی برخوردار است . این قارچ که در ایران به قارچ ((جنگل)) معروف است . بسیار خوشمزه و خوش طعه بوده ، و بوی مطبوع آن باعث شده است که مصرف کنندگان به نیکی از آن یاد کنند.
رنگ این قارچ ، قهوه ای و از نظر ریخت شناسی مشابه قارچ سفید دکمه ای ، و دارای پایه و کلاهک می باشد. امروز ه قارچ (( شی تاکه)) پس از قارچ سفید دکمه ای ، دومین مقام تولید و مصرف در دنیا راداراست .از مزایای خوب و ویژه این قارچ این است که نحوه پرورش آن نیازمند تاسیسات و تجهیزات گرانقیمت نیست و با امکانات ساده نیز قابلیت تولید فراوان برخوردار است .
روش تولید قارچ(( شی تاکه)) به گونه ای است کدر تمام فرآیند تولید از هیچ گونه سم و مواد شیمیایی مضر استفاده نمی شود، و به عنوان یک قارچ ارگانیک ار محبوبیت بالایی برخوردار است .
توجه به روش های تولید جدید این قارچ ،کاملا” باعث تمایز این گونه از سایر قارچ ها است . رنگ زیبا و طعه فوق العاده ، قابلیت بالای نگهداری ، و از سوی دیگر ، روش های تولید آسان و انبوه آن در واحد سطح ، باعث توجه خاص کشور های دنیا به این قارچ شده است .
منشاء این نوع قارچ را از کشور چین می دانند و تولید ان به حدود 900 سال پیش از میلاد مسیح براز می گردد و جالب است بدانید کشت این قارچ بیشتر بعلت خاصیت دارویی آن بوده و خاصیت اثبات شده ضد سرطانی دارد.
روش تولید قارچ شی تا که
انتخاب نوع بستر
قارچ(( شی تاکه)) از جمله خانواده های قارچ چوب دوست محسوب می گردد. بنا براین  در بستر این نوع قارچ  باید از ترکیبات چوب استفاده شود . در روش های جدید ، خاک اره و سایر مواد افزودنی استفاده می شود که به تعدادی از ترکیبات بستر در زیر اشاره خواهیم کرد:

1. خاک اره 78درصد ، سیوس گندم یا برنج 20 درصد ، سنگ گچ 1 درصد ، و شکر 1 درصد
2. خاک اره 76درصد، سبوس گندم یا برنج 20 درصد ، سنگ گچ 2 درصد ، شکر 1 درصد ، و سوپر فسفات کلسیم 1 درصد
3. خاک اره 41 درصد، تخم پنبه 40درصد ،سبوس گندم یا برنج 18 درصد ، شکر 1 درصد و سنگ گچ 1 درصد
4. خاک اره 39 درصد ، کاه کوبیده 39 درصد ، سبوس گندم یا برنج 19 درصد، شکر 1 درصد و سنگ گچ 2 درصد

علاوه بران به جای خاک اره می توان ار نی خورد شده ، سورگوم، سویا ،ذرت و مواد دیگر نیز استفاده کرد.به هر صورت  پس از تهیه مواد اولیه بستر به نسبت های گفته شده باید به اختلاط کامل آنها و افزودن آب  به مقدار 1.2 برابر وزن خشک کمپوست اقدام نمود. با افزودن این مقدار آب ، رطوبت بستر به حدود 60% خواهد رسید.

آماده نمودن بستر 

استفاده از کیسه های پلاستیکی

پس از آماده شدن بسترها و اختلاط کامل انها با اب و پس از حصول اطمینان  از میزان رطوبت بستر ، کمپوست ها را توسط ماشین های مخصوص  کیسه پر کن ، تحت فشار  به درون پلاستیک های بستر منتقل می نمایند. میزان فشردگی کمپوست  در درون پلاستیک ها  به اندازه ای است که کاملا” باید سفت و فشرده باشد. ابعاد پلاستیک ها با توجه به نحوه استقرار  بسترها عمدتا” در اندازه زیر انتخاب می شوند.

چنانچه بستر ها به صورت عمودی و کف زمین استقرار یابند ، ابعاد پلاستیک را  به طول 30 تا 62 سانتی متر و در عرض 5 سانتی متر تعیین می کننند که پس از پر کردن کیسه ها و بستن آن ، طول واقعی اش به حدود 45 سانتی متر می رسد . اگرنحوه ارایش  بستر ها روی طبقات سالن های تولید به صورت افقی باشد. ابعاد پلاستیک ها با طول 44 و عرض 24 سانتی متر انتخاب می شوند.

به هر صورت پس از انتخاب کیسه ها و پر کردن انها به مرحله پاستوریزاسیون می رسیم . لازم به ذکر است ماشین پر کن باید از سرعت و قدرت مناسب برای ایجاد فشردگی منطقی کمپوست  در کیسه ها برخوردار باشد.

پاستوریزاسیون کمپوست

برای پاستوریزاسیون از بخار داغ استفاده می شود برای این منظور ابتدا کیسه های کمپوست پر شده در درون اطاق پاستوریزاسیون  به صورت# چیده می شوند. سپس با بستن درب اتاق ، بخار آب داغ را وارد اتاق پاستوریزاسیون می نمایند، به طوری که دما  تا حدود 100 درجه سانتیگراد برسد. پس از رسیدن دمای اتاق به 100 درجه سانتیگراد ، به مدت 8 ساعت در این درجه دما نگهداری می شود پس از اتمام زمان پاستوریزاسیون  باید نسبت به خنک کردن اتاق  پاستوریز اقدام شود که در حدود 24 ساعت به طول می انجامد . در این حالت ، رنگ کمپوست ها به قهوه ای شکلاتی تغییر رنگ می دهد و بعد از پاستوریزاسیون نوبت به مرحله تلقیح می رسد .

مایه کوبی (تلقیح)

پس از حصول اطمینان از خنک شدن کامل کیسه های بستر نسبت به انتقال انها به اتاق تلقیح اقدام می نمایند. این اتاق کاملا” تمیز بوده و توسط مواد ضد عفونی کننده  نسبت به ضدعفونی ان اقدام می نمایند. سپس در روی کیسه ها با یک وسیله نوک تیز حفره ایجاد کرده و بلافاصله با اسپان نسبت به تلقیح ان  از همان نقطه اقدام و پس از افزودن اسپان با چسب نواری ان را کاملا” مسدود می کنند. قبل از ایجاد حفره در بدنه بستر ، نقطه مورد نظر را با پنبه الکلی از هرگونه آلودگی مبرا مبرا می سازند.

پس از عمل تلقیح ، کیسه های بست را به اتاق ریسه دوانی منتقل و به شکل# تا حدود 7تا 8 ساعت روی هم می چینند. نکته قابل توجه اینکه حدود یک هفته بعد از تلقیح به هیچ وجه نسبت به جابجایی بسترها اقدام نشود تا میسیلیوم ها حدود یک سانتیمتر در کمپوست نفوذ کنند.

با تامین شرایط حرارتی مناسب ، میسیلیوم ها حرکت خود را از نقطه تلقیح اغاز می کنندو در حدود40 روز بعد، تمام بستر را فرا می گیرندکه پس از این مرحله ، نسبت به انتقال  کیسه های بستر به داخل سالن های پرورش اقدام می گردد.سالن های ریسه دوانی باید تمیز ، خشک ، دارای تهویه ملایم ، تاریک و درجه حرارت 22 تا 25 درجه سانتیگراد باشد.پس از این که میسیلیوم ها کاملا” کمپوست را فرا گرفتند باید نسبت به افزایش نور بین 50 تا 260 لوکس اقدام کرد.

مکان های تولید قارچ (( شی تاکه))

جهت تولید قارچ (( شی تاکه))  از سالن های مدرن تا کپر های  بسیار ساده می توان استفاده کرد. در فصول مناسب سال مثل پاییز و بهار می توان از پروژه های  ساده استفاده کرد که با هزینه بسیار اندک، امکان ساخت ان مقدور می باشد. پس از انتخاب  مکان پرورش به دو روش  می توان نسبت  به آرایش بستر ها اقدام کرد.

در روش اول ساخت چند طبقه قفسه  به فواصل حدود 50 سانتی متر از همدیگر می باشد که با استفاده از پایه های چوبی  یا فلزی و سیم های مفتولی  به فواصل 10 تا 15 سانتی متر نسبت به ساخت قفسه ها اقدام می کنند . در این روش از کیسه  بستر هایی به ابعاد 24*44 سانتیمتر استفاده می شود که پس از بستن  سر و ته ان ، طول واقعی  به 45 سانتی متر می رسد. در این روش بستر ها به صورت عمودی روی زمین وبا تکیه بر تیرک های افقی قرار می گیرند.

مدیریت فنی تولید قارچ (( شی تاکه))

پس از استقرار بسترها در اماکن پرورش ، لازم اتست ابتدا نسبت به تغیرر رنگ بستر ها از سفید به قهوه های اقدام کرد که این عمل با پاره کردن کیسه های بستر و هوادهی صورت می گیرد.

پس از این که بسترها  به تغییر رنگ مورد نظر رسیدند ، باید نسبت به تامین شرایط محیطی اقدام کرد که شامل موارد زیر است :

الف) ایجادرطوبت محیطی حدود 59 درصد

ب) درجه حرارت محیط حدود 20 درجه سانتیگراد

پ) نور حدود 250 لوکس

با تامین شرایط فوق  در حضور  تهویه مناسب ، شاهد پین دهی قارچ ها از بستر خواهیم بود که رشد کرده و پس از حدود 7 تا 10 روز قابلیت برداشت را خواهند داشت.

از هر بستر قارچ حدود یک کیلوگرم قارچ (( شی تاکه)) می توان برداشت کرد و با توجه به استقرار بسترها به روش ایستایی، حدود 40 هزار بستر در هر مجموعه هزار متری استقراردارند.

طول دوره برداشت حدود 2 ماه می باشد که پس از آن  باید نسبت  به جایگزینی بستر های جدید اقدام شود. تعداد فلاش های  قارچ (( شی تاکه)) حدود 3 تا 4 است که پس از برداشت اول باید با مدیرت فلاش دوم را اعمال کرد که بهترین امکان برداشت  را داشته باشد؛ و به همین ترتیب فلاش های سوم و چهارم را پرداخت .